Regione Sardegna
In su 2004 su Parlamentu italianu cun sa lei n. 92 de su 30 de martzu de su 2004 at istituiu sa “dii de s’arregordu”. De insandus custa dii s’afestat su 10 de friàrgiu de dònnia annu po arregordai a is vìtimas de is fòibas, mortas a contu de millas, po manu de is partigianus comunistas jugoslavus, tra su 1943 e su 1945, e atzapuladas in is fòibas (stampus fundudus me in mesu de is arrocas).
A custu dramma est acapiau cussu de is disterraus de Ìstria e de Dalmàtzia custretus a lassai is domus insoru candu Ìstria, Fiume e Zara fiant stètius tzèdius a sa Jugoslàvia, a pustis chi s’Itàlia aiat pèrdiu sa segunda gherra mundiali.
Finsas su Presidenti de sa Regioni sarda at bòfiu arregordai, a nòmini suu e de sa Giunta, a totu is vìtimas de custa tragèdia. Intra de custas vìtimas unus 140 fiant sardus, medas de issus fiant minadoris partius de Carbònia chi aiant agatau traballu me in is minieras de s’Istria, àterus fiant sordaus o carabineris. Intra de is disterraus giulianu-dàlmatas medas aiant agatau aprigu in Sardìnnia, unus 600 disterraus fiant lòmpius a Fertìlia in su 1947, si fiant stabilius innia e cun su tempus adataus e integraus cun sa comunidadi.
Sa dii de s’arregordu est unu diritu po totu is vìtimas de cussu arrori e unu doveri po totu nosu poita a connosci sa stòria agiudat a castiai su presenti cun ogus diferentis, agiudat a bivi mellus oi e a non torrai a fai is pròpius sbàllius in su benidori. (a.f.)